Đánh giá This War of Mine Anniversary Edition

This War of Mine là một câu chuyện kể độc đáo về góc khuất của chiến tranh, với đồ họa ấn tượng và gameplay gần như hoàn hảo.

Palve lại bệnh và trời khá lạnh. Nhiệt độ đang ở mức rất thấp, tuyết rơi lả tả phủ đầy khắp nơi bên ngoài nhà. Lạnh quá. Giá mà có củi để sưởi ấm. Cái đói, cái rét và sự hoảng loạn đang xâm chiếm lấy mọi người, nhất là sau khi bọn trộm viếng thăm nhà đêm qua. Chúng vơ vét hết mọi thứ có thể ăn được, thậm chí không chừa lại vài khúc củi để chúng tôi đốt lò. Bruno lại đang bị thương nhẹ sau đợt khi bị bọn trộm tấn công anh đêm qua trong lúc canh gác. Không còn lựa chọn nào khác, Katia cầm dao và bước ra khỏi nhà. Cô biết một nơi có tất cả những gì mọi người cần. Đó là ngôi nhà của một cặp vợ chồng già sống ở gần đây, Katia từng đến đó với ý định vơ vét những gì có thể, nhưng những lời van xin của ông lão đã khiến cô mủi lòng quay đi. Giờ thì…

Đó có thể là một trong số nhiều kịch bản mà bạn sẽ lâm vào khi trải nghiệm This War of Mine. Đây là tựa game lấy đề tài chiến tranh, nhưng lại mang một câu chuyện kể khá ấn tượng về cuộc chiến sinh tồn. Trong khi có rất nhiều tựa game khác trên thị trường thi nhau đưa người chơi nhập vai một chiến sĩ quả cảm, cầm súng chạy khắp nơi và tiêu diệt kẻ thù để hoàn thành màn chơi thì This War of Mine lại hết sức khác biệt. Trò chơi không có những cuộc chiến mặt đối mặt ngoài mặt trận như thường thấy, thay vào đó lại là cuộc chiến với bản thân, với lương tâm của người chơi khi những quyết định của bạn có thể thay đổi vận mệnh nhân vật khác. Và đó luôn là những quyết định hết sức khó khăn khi xét ở nhiều khía cạnh đạo đức và xã hội.

This War of Mine khai thác một khía cạnh chiến tranh thường bị bỏ quên trong nhiều tựa game chung đề tài khác. Đó là người tị nạn lộn xộn, bẩn thỉu, đói khát, bệnh tật, cố gắng tìm cách sinh tồn giữa những tòa nhà đổ nát gạch vỡ vương vãi khắp nơi. Trò chơi lấy cảm hứng từ sự kiện lịch sử có thật là cuộc vây hãm Sarajevo từ năm 1992 đến 1995 trong suốt Chiến tranh Bosnia, tạo nên thành phố Porogon hư cấu với các nhân vật trong trò chơi đại diện cho cuộc sống của người dân nơi đây phải gánh chịu những hậu quả do chiến tranh gây nên.

Nhân vật của người chơi không phải là người lính của cuộc chiến, mà chỉ là một nhóm người dân bình thường đang phải chật vật tìm mọi cách để sinh tồn trong một thành phố bị vây hãm bởi chiến tranh. Họ phải đưa ra những quyết định cực kỳ khó khăn để có thể sống sót vượt qua các mối hiểm họa của mỗi ngày. Trò chơi có rất nhiều kết thúc cho mỗi nhân vật, và tất cả những kết thúc này đều phụ thuộc vào quyết định mà bạn thực hiện trong suốt thời gian trải nghiệm.

Mỗi nhân vật đều có tích cách đặc trưng, cũng như tiểu sử, kỹ năng và năng lực riêng có thể hữu dụng ở trường hợp này hay trường hợp khác. Chẳng hạn có nhân vật nấu ăn giỏi thì sẽ giúp tiết giảm nguyên liệu quý hiếm của thực phẩm khi làm bếp hơn. Hay có nhân vật thì có khả năng mang được nhiều đồ trong hành trang hoặc sử dụng súng hiệu quả hơn. Người chơi khởi đầu với ba nhân vật được lựa chọn ngẫu nhiên, cùng với các kỹ năng và năng lực riêng đều ngẫu nhiên. Mọi chuyện sẽ bắt đầu ở một ngôi nhà ban đầu mà mọi người tìm đến, với đồ đạc các thứ cũng ngẫu nhiên nốt.

Để có thể sống sót vượt qua cuộc chiến, bạn sẽ phải điều khiển một trong số ba nhân vật này “đi đêm” để thu thập tài nguyên như thực phẩm thô, thanh gỗ, vũ khí hỏng, dược thảo hay các loại thuốc. Những thứ này sẽ giúp “chăm sóc sức khỏe cho nhân vật, tuy nhiên vì số lượng hành trang có hạn nên bạn chỉ có thể mang về một số nhất định, do đó phải lên kế hoạch cẩn thận bạn cần gì và không cần gì để chọn ra những gì thiết yếu nhất. Nhưng trên hết, bụng đói và mệt mỏi là hai yếu tố quan trọng mà bạn phải luôn chú ý với các nhân vật. Nếu không giải quyết sớm hai vấn đề này, nhân vật rất dễ dàng chìm vào cơn khủng hoảng tâm lý khi có thêm tình huống phát sinh, khiến kết quả sau đó rất xấu.

Về cơ bản, lối chơi của This War of Mine dựa trên những quyết định và bạn là người đưa ra những lựa chọn đó. Bất kỳ quyết định nào của bạn cũng sẽ dẫn đến một kết quả hay hậu quả nào đó. Trò chơi liên tục đưa ra những sự kiện khiến người chơi phải cân nhắc, tạo cảm giác khá căng thẳng khi trải nghiệm. Thực tế, đó cũng là phần nào tâm lý của những người sống sót ở đây, đó là sự mong manh, là sự căng thẳng trước mọi thứ có thể xảy ra không thể đoán trước. Chẳng hạn, bạn sẽ không biết điều gì sẽ xảy ra khi gặp bọn cướp có vũ trang, hay việc giao dịch với một tên lính cũng không phải là một lựa chọn khôn ngoan. Thậm chí ngay cả khi bạn có vũ khí trong tay, một viên đạn lạc cũng có thể lấy đi mạng sống của một thành viên trong nhóm, gây ảnh hưởng tâm lý nặng nề đến những nhân vật còn lại.

Yếu tố thứ hai trong gameplay của trò chơi là hành động lén lút. Mỗi hành động sẽ tạo ra cái tạm gọi là bong bóng tiếng động, tùy vào hành động của nhân vật mà nó sẽ to hay nhỏ. Chẳng hạn nếu bạn đi rón rén thì chỉ phát ra những tiếng động nhỏ, nhưng những thanh sắt để phá cửa thì tiếng ồn sẽ rất lớn. Việc tránh kẻ thù trang bị “tận răng” hoặc những tên đi tuần xung quanh một khu vực cũng là yếu tố căng thẳng đầy cân não trong This War of Mine. Và ngay khi bạn bị phát hiện, dù là do trò chơi xây dựng tình huống như vậy hay do bạn sơ suất, thì khâu chiến đấu diễn ra rất nhanh và khá nặng nề, dễ dàng khiến nhân vật mất mạng chỉ trong tích tắc trong những tình huống cực kỳ ức chế.

Yếu tố thứ ba cũng không kém phần quan trọng trong gameplay của This War of Mine đó là hệ thống nâng cấp cho căn nhà, dựa trên các mục tiêu mà người chơi cần giải quyết. Sự khan hiếm tài nguyên là một trong những vấn đề mà người chơi phải giải quyết và lựa chọn. Sử dụng tài nguyên cho thứ này hay thứ khác đều là những quyết định khó khăn. Trò chơi làm khá tốt điều này khi tăng độ khó dần dần với nhiều thử thách hơn về sau, chẳng hạn tuyết rơi và lũ cướp sẽ gây nhiều khó khăn. Chưa kể, có những “nhiệm vụ phụ” có thể khiến nhân vật “một đi không trở lại” khá ức chế.

Ở góc độ đồ họa, phải nói là This War of Mine đã tạo nên những hình ảnh hết sức u ám với những gam màu tối và sử dụng kỹ thuật làm màu sắc trông khá lem luốc. Dù vậy nó vẫn tạo nên những khung cảnh nền hết sức ấn tượng nhờ vào hiệu ứng mà trò chơi gọi là pencil shading. Môi trường màn chơi trong This War of Mine khá chi tiết và rất có chiều sâu, từ những ngôi nhà nhỏ vẫn còn những vết cháy đen cho tới những công trình xây dựng dang dở, tất cả đều khá ấn tượng.

Chuyển động khá tự nhiên của nhân vật cũng là một điều đáng khen cho dù đó là trèo qua những chướng ngại trên đường đi hay là chật vật dùng xà beng để cậy cửa. Mặt khác, giao diện trò chơi được thiết kế tối giản và dành nhiều không gian để bạn có thể bao quát các nhân vật. Hầu hết hành động đều thực hiện thông qua việc nhấn vào bong bóng biểu thị tác vụ thực hiện. Tuy nhiên, điểm đáng chê trách là This War of Mine không có chế độ hướng dẫn dành cho người chơi mới, và điều này có thể gây nhầm lẫn ban đầu nếu đây là lần đầu tiên bạn trải nghiệm trò chơi.

Tuy nhiên, This War of Mine cũng không hoàn toàn hoàn hảo và nó chính là việc trò chơi không cho phép các nhân vật “đồng sức đồng lòng” thực hiện chung một công việc nào đó để tăng tốc độ thực hiện. Thay vào đó, mỗi nhân vật chỉ có thể thực hiện một công việc nhất định nào đó với khung thời gian nhất định, khá tuyến tính. Điều này khiến trải nghiệm có đôi chút thiếu thực tế, chẳng hạn như những khi “đào rác” để kiếm đồ, lẽ ra nhiều nhân vật cùng làm thì đỡ tốn thời gian hơn. Yếu tố này đôi lúc khiến tôi cảm thấy điều khiển nhiều nhân vật cùng lúc khá thừa thãi do có những thời điểm bạn có rất ít “việc nhà” để làm.

Một vấn đề khác cũng không thể không nhắc đến chính là phần hỗ trợ ngôn ngữ. Trò chơi tuy không chính thức hỗ trợ tiếng Việt, nhưng có lựa chọn ngôn ngữ tiếng Việt nhờ vào dự án BABEL dựa vào nguồn lực của cộng đồng người chơi. Chính vì thế mà đây cũng là một vấn đề đáng bàn khi chất lượng dịch thuật không cao, phần lớn vẫn là kiểu dịch theo từng chữ tiếng Anh sang hơn chứ chưa tạo được cảm giác “thuần tiếng Việt” như mong đợi. Dù vậy, cách làm của nhà phát triển This War of Mine vẫn đáng khích lệ vì nó giúp trò chơi tiếp cận đến nhiều người chơi trên khắp thế giới hơn, vì phần tiếng Việt vẫn dừng ở mức có thể hiểu được chứ không đến mức quá tệ. Xem thêm cách chuyển ngữ tiếng Việt cho game This War of Mine.

Sau cuối, This War of Mine thật sự là một tựa game tuyệt vời với phần gameplay được xây dựng chỉn chu, đồ họa ấn tượng và câu chuyện kể về đề tài chiến tranh ấn tượng. Tuy vẫn có một số vấn đề nhỏ, nhưng mọi thứ từ cảm giác trải nghiệm cho đến các nhân vật của trò chơi đều được thiết kế độc đáo và đáng khen. Trò chơi đã mang đến cho người chơi một trải nghiệm vừa khó khăn nhưng cũng vừa đáng nhớ về góc khuất của chiến tranh, điều mà bạn rất hiếm có thể tìm thấy ở tựa game nào khác trên thị trường. Điều ấn tượng hơn nữa là nhà phát triển thậm chí còn phát hành DLC War Child Charity với cam kết toàn bộ số tiền thu được nhờ bán DLC này sẽ được chuyển đến tổ chức từ thiện War Child nhằm giúp đỡ những trẻ em bị ảnh hưởng bởi chiến tranh trên khắp thế giới.