Mình rất là thích đạo diễn Christopher Nolan, do đó không có lý do gì mà tác phẩm Dunkirk mới nhất của ông mình lại bỏ qua. Và mình thực sự đã không rời mắt một giây nào với thời lượng hơn 100 phút của bộ phim, tuy nhiên với nhiều bạn có thể sẽ hơi hụt hẫng với phim này.
Dunkirk nói về một sự kiện có thật trong lịch sử ở giai đoạn Thế chiến thứ hai diễn ra ra giữa quân Đồng Minh và Đức Quốc Xã tại thành phố Dunkirk của Pháp tháng 5 năm 1940. Ba ngày trì hoãn với lệnh ngừng tiến quân khó hiểu của Gerd von Rundstedt và Günther von Kluge đã giúp quân Đồng Minh có được cơ hội và thời gian để giải cứu được 330.000 quân sĩ thông qua chiến dịch Dynamo do Thủ tướng Anh Winston Churchill phát động.
Theo lịch sử thì Chiến dịch Dynamo kéo dài từ 26/5 tới 4/6/1940. Khi bị quân đội Đức bao vây, người Anh chỉ còn có thể tháo lui bằng đường biển. Họ sử dụng tất cả các phương tiện có trong tay, kể cả xuồng lẫn tàu đánh cá nhỏ, để thoát khỏi vòng kiềm tỏa.
Đó là lịch sử, và Christopher Nolan đã rất tài tình khi khắc họa cuộc giải cứu này một cách đầy nghẹt thở theo cách rất riêng. Không giống như các bộ phim về Thế chiến thứ Hai khác như Saving Private Ryan hay Hacksaw Ridge, Dunkirk không sử dụng những “khung hình” khủng khiếp về những xác chết nằm la liệt, bom đạn khắp nơi để truyền tải sự kinh hoàng của chiến tranh. Nolan khéo léo đánh nhiều vào tâm lý người xem hơn thông qua diễn biến và hoàn cảnh các nhân vật, gợi lên nỗi kinh hoàng tuyệt đối của tất cả mọi thứ. Những khung hình, giọng nói, và đặc biệt là âm thanh nghẹt thở không tả nổi.
Thông thường một phim hay được đánh giá cao ở phần hình ảnh, nhất là một bộ phim chiến tranh. Có điều theo mình với Dunkirk, phần thiết kế âm thanh thực sự không thể tin được, nó đóng vai trò quan trọng trong toàn bộ diễn biến của Dunkirk. Nói thực sự nhiều lần biết phim sắp tới hồi căng thẳng và không biết làm thế nào để… đỡ giật mình.
Một chi tiết nữa mình khá thích trong Dunkirk chính là cách dẫn truyện, có vẻ như Nolan “vay mượn” lại từ Memento (một tác phẩm xuất sắc của ông vào năm 2000). Với Memento, Nolan đã khéo léo xen lẫn giữa một câu chuyện trắng và đen chiếu bình thường và một câu chuyện màu chiếu theo lối “giật ngược” từng đoạn theo ngược chiều thời gian và hai câu chuyện “đụng nhau” tại cuối phim tạo ra một câu chuyện thống nhất. Còn với Dunkirk, ngay đầu phim Nolan đã lần lượt giới thiệu ba mốc thời gian khác nhau (một tuần, một ngày và một giờ), ba không gian khác nhau (đất liền, biển và bầu trời), ba câu chuyện, ba típ nhân vật với quan điểm và góc nhìn khác nhau, tất cả sẽ giao nhau tại Dunkirk.
Phim rất ít các cảnh đối thoại, và có vẻ không có nhân vật chính trong phim. Nhưng mình thấy vai nặng ký nhất chính là màn trình diễn của chỉ huy Hải quân Bolton (Kenneth Branagh), phi công Farrier (Tom Hardy), và đặc biệt là ông Dawson (Mark Rylance), một người anh hùng thật sự đã lái du thuyền của mình hướng về Dunkirk.
Nolan cũng thực sự tài tình khi ẩn dụ bãi biển tại Dunkirk như là một nơi “luyện ngục” dành cho những binh sĩ mắc kẹt. Nhà ở ngay trong tầm nhìn (theo câu nói của viên sĩ quan nói với cấp trên của mình) và địa ngục cũng kế bên, chỉ cách có một hàng rào chắn biển.
Mình có đánh giá rất cao phần âm thanh ở trên nhưng không có nghĩa là phần hình ảnh của phim tệ. Nó cũng rất tuyệt vời với tông màu xám xám, sương mù mờ ảo dường như khiến mọi thứ bị ngắt kết nối với thời gian và không gian. Bạn như chìm đắm với từng nhân vật qua ba mốc thời gian khác nhau được thay đổi liên tục để như thấy chính mình trong cuộc chiến.
Nói về điểm chưa được của phim theo đánh giá cho mình là phim tập trung nói về những lính viễn chinh Anh, hoàn toàn không khắc họa đến vai trò của Pháp ở sự kiện Dunkirk này trong khi lịch sử cho thấy vai trò của Pháp ở sự kiện này cũng rất quan trọng. Ngoài ra cấu trúc thời gian xoay chuyển của bộ phim đôi khi làm mình hơi lúng túng. Có vài thời điểm mình cũng không biết là đang xem cùng một sự kiện ở góc độ khác, hay đó là sự kiện ở một mốc thời gian khác.
Nhưng đó chỉ là vấn đề nhỏ về quan điểm của mình và có thể là bản thân mình không theo kịp phim để sắp xếp các mốc thời gian. Như mình nói giống Memento, cuối cùng nó sẽ “va chạm” nhau và bạn sẽ thấy được toàn cảnh của câu chuyện, sự giao nhau giữa các nhân vật và với mục đính cuối cùng là: TRỞ VỀ NHÀ.
Có thể do đắm chìm trong phim quá nên mình lại có cảm giác phim quá ngắn, hết hồi nào không hay. Với ba mốc thời gian, không gian và những con người khác nhau, Nolan đã quá khéo léo khi không mô tả sự khủng khiếp của chiến tranh qua những phân cảnh lớn đầy xác chết mà đó là diễn biến tâm lý của từng con người, từng mẫu chuyện nhỏ, từng hành động nhỏ để khắc họa từng con người: anh hùng có, tiểu nhân có,… Như Nolan từng cam kết sẽ làm cho bộ phim trở nên hiện thực nhất có thể, bằng việc dàn dựng các trận đánh như thật để diễn viên và người quay phim thực sự nắm bắt được cảm giác của một cuộc chiến tranh trên tất cả các phương diện. Và thực sự ông đã thành công.
P.S: “Sinh tồn không có công bằng” là câu nói của một binh sĩ trong phim, mình lấy làm tựa đặt cho bài, tính viết bài theo hướng câu này mà không biết viết sao nên thôi. Mình ấn tượng câu này vì mình đã nghe rất nhiều lần. Lần gần đây nhất mình nhớ Bill Gates cũng có khuyên mọi người hãy nhớ quy luật “Cuộc sống vốn không công bằng – Hãy tập quen dần với điều đó”. P.S nói lảm nhảm thôi, bạn đừng đọc nữa, mai hãy mua vé đi xem Dunkirk đi nhé!
Xem thêm các bài ĐÁNH GIÁ.