Vaporum là tựa game lê lết trong hang động (dungeon crawl) hay còn gọi bằng những cụm từ mỹ miều như thám hiểm hang động hay khám phá ngục tối, với phong cách steampunk độc đáo.

Dungeon crawl từ trước đến nay thường được biết như một phần trong trải nghiệm game nhập vai. Thế nhưng, ngày càng nhiều tựa game thiên về phần trải nghiệm “lê lết hang động” gây được sự chú ý của người chơi. Điển hình trong số đó gần đây có thể kể đến Moonlighter rất hấp dẫn hay Book of Demon với hệ thống Flexiscope dành cho những người chơi bận rộn. Điểm chung của những tựa game này đều là góc nhìn xiên từ trên xuống quen thuộc. Vaporum tuy mang đến trải nghiệm dungeon crawl với góc nhìn thứ nhất và phong cách steampunk đầy thú vị, nhưng hướng đến cảm giác old school của dòng game này ngày xưa hơn.

Vaporum thật ra không phải là một tựa game mới. Trò chơi được phát hành lần đầu trên PC cách đây khoảng một năm rưỡi nhưng đến tận bây giờ thì người chơi nền tảng console mới được trải nghiệm tựa game này. Điều khiến tôi tò mò là một số cơ chế gameplay đặc trưng của trò chơi sẽ vận hành và chuyển đổi như thế nào để mang đến trải nghiệm thân thiện với người chơi console, đặc biệt khi chúng vốn được thiết kế dành riêng cho nền tảng PC sử dụng chuột và bàn phím. Đáng tiếc là nhà phát triển không chấp nhận hy sinh một số yếu tố gameplay đặc thù trên PC để mang đến trải nghiệm tốt hơn trên các hệ console.

Với lối trải nghiệm góc nhìn thứ nhất, Vaporum mang đến một phong cách đồ họa steampunk khá ấn tượng dù chưa đến mức “hớp hồn” người chơi. Thay cho những hầm ngục hay hang động quen thuộc của dòng game dungeon crawl, nhà phát triển đã vận dụng yếu tố steampunk để xây dựng nên không gian màn chơi như một khu công nghiệp bị bỏ hoang, với những lối đi na ná nhau mang phong cách hiện đại trong những khu vực ngăn cách nhau đặc trưng của thể loại này. Các yếu tố khác như kẻ thù của người chơi hay môi trường màn chơi cũng được “biến tướng” để mang đến cái nhìn đồng nhất với bối cảnh steampunk của trò chơi.

Thậm chí nếu không tinh ý hoặc ít chơi game, có thể bạn sẽ cảm thấy rối với hàng loạt những “thuật ngữ” mới mà Vaporum xây dựng nên nhằm thay thế cho các yếu tố quen thộc cũ như điểm kinh nghiệm, phép thuật hay điểm kỹ năng. Nhân vật của người chơi là một kẻ không có khái niệm gì về lai lịch của mình, phải dấn thân vào tòa tháp Arx Vaporum để khám phá nơi này và trên hết là tìm hiểu xem bản thân mình là ai. Bối cảnh của trò chơi khiến tôi có chút gợi nhớ đến game BioShock, nhưng đáng tiếc là nhà phát triển không xây dựng được cốt truyện hấp dẫn như tựa game nói trên. Đây là một điểm trừ không nhỏ trong trải nghiệm game nếu xét trên thời lượng chơi không hề ngắn mà trò chơi mang đến.

Lối chơi của Vaporum khá trung thành với dòng game dungeon crawl kinh điển của ngày xưa. Trò chơi chỉ thay đổi nhiều yếu tố quen thuộc cũ để tạo sự mới mẻ trong trải nghiệm game. Điều này cũng có thể vô tình khiến nhiều người chơi cảm thấy hơi lúng túng ở thời điểm ban đầu. Đơn cử như thay cho các loại giáp, trang bị hoặc phép thuật thì người chơi sẽ được trang bị một bộ đồ Exoskeleton Rig với đủ các loại nâng cấp, làm thay đổi chỉ số quen thuộc giống như game The Surge. Tùy thuộc vào phong cách của mỗi người chơi, bạn có thể chọn một bộ giáp có chỉ số cơ bản nhất định và từ từ nâng cấp theo hướng mở rộng nói trên. Mỗi bộ Exoskeleton Rig đều có ưu và khuyết điểm khác nhau, nhưng bạn sẽ không nhận thấy rõ điều này cho đến trải nghiệm về sau khi các yếu tố gameplay xuất hiện đầy đủ.

Để vượt qua các hành lang trong màn chơi, người chơi sẽ phải giải quyết những câu đố để mở khóa đường đi, trải dài từ việc kéo các cần gạt cho đến dịch chuyển đồ vật hoặc nhấn công tắc. Trong suốt trải nghiệm, bạn sẽ dần dần nắm được câu chuyện trong Vaporum thông qua những mẩu giấy ghi chép hoặc bản ghi âm tìm được dọc màn chơi. Nhìn chung, trải nghiệm dungeon crawl của trò chơi không có nhiều khác biệt so với phần lớn những tựa game thuộc thể loại này. Một số yếu tố khác biệt chủ yếu chỉ là khác về câu chữ để tạo sự mới mẻ ban đầu và phù hợp với bối cảnh của trò chơi, chứ yếu tố gameplay vẫn tương tự như nhiều tựa game dungeon crawl khác trên thị trường.

Khác biệt lớn nhất là tính năng “đóng băng thời gian”, giúp người chơi có nhiều lợi thế hơn trong hệ thống chiến đấu thời gian thật của trò chơi. Nó giúp những người chơi gặp khó khăn khi lần đầu đến với thể loại này sẽ có trải nghiệm tốt và dễ dàng hơn. Tuy nhiên, điều đáng phàn nàn là số lượng kẻ thù trong Vaporum thiếu đa dạng, khiến trải nghiệm chiến đấu rất mau nhàm chán. Phần lớn trường hợp đều buộc người chơi và kẻ thù ai “tay nhanh hơn não” cho đến khi một bên cạn máu là thắng. Điều này vô tình khiến điểm sáng nhất trong trải nghiệm game thiên về yếu tố khám phá, giải đố và các bí mật ẩn giấu hơn. Tuy nhiên, phiên bản console lại mắc phải một vấn đề về cách thức điều khiển khiến yếu tố này ít nhiều cũng kém hào hứng so với trải nghiệm trên PC.

Cụ thể, Vaporum giấu các vũ khí và trang bị đằng sau những cánh cửa bí mật. Trên PC thì người chơi có thể di chuột để dò điểm tương tác bí mật nói trên. Tuy nhiên, trên console thì nhà phát triển quyết định sử dụng nút cò trên Xbox One hoặc R2 trên PlayStation 4 hay ZR trên Nintendo Switch để chuyển sang “chế độ dò tìm” điểm tương tác nói trên. Nghe có vẻ dễ dàng nhưng kỳ thực đó là một quá trình tốn thời gian nhiều đến mức bạn cũng chẳng muốn phí thời gian cho công đoạn này. Đó là chưa kể, nếu tính trên số lượng màn chơi của game và số lượng bức tường trong mỗi màn chơi mà bạn tương tác, thời gian bỏ ra để tìm kiếm bí mật trên các hệ console giống như một điều xa xỉ trong trải nghiệm vậy.

Điều này khiến điểm mạnh của trò chơi trên PC lại vô tình trở thành điểm yếu trên các nền tảng console. Giá mà nhà phát triển chấp nhận hy sinh yếu tố dò bí mật hết sức lủng củng nói trên bằng yếu tố cảnh báo khi người chơi tiếp cận một cảnh nào đó có ẩn chứa bí mật, cho phép bạn lựa chọn giữa việc khám phá tìm bí mật khi có cảnh báo hoặc bỏ qua bí mật đó luôn thì sẽ tốt hơn. Tiếc là nhà phát triển đã không làm thế và cách mà họ lựa chọn để giải quyết vấn đề khiến tôi khó có thể đồng tình được. Đó là chưa kể, nhiều hành động đơn giản nhất trong trải nghiệm cũng bị phức tạp hóa thành một tổ hợp nút nhấn khá là phiền phức, khiến tôi cảm thấy rất khó chịu trong suốt thời gian trải nghiệm.

Sau cuối, Vaporum mang đến một trải nghiệm dungeon crawl khá hấp dẫn và hiếm hoi trên thị trường hiện nay, đặc biệt là trên các nền tảng console. Một số vấn đề của trò chơi có thể gây không ít phiền nhiều cho người chơi nhưng nếu bạn có thể chấp nhận nó như một phần trải nghiệm, đây chắc chắn là một tựa game rất đáng chú ý với những ai yêu thích thể loại này. Điều này cũng đồng nghĩa nếu không thể học cách hòa hợp với phần điều khiển trên các hệ console thì PC có lẽ là lựa chọn tốt nhất của tựa game này, trừ khi bạn không thích thể loại vốn chưa bao giờ khiến người chơi “dễ thở” trong trải nghiệm này.

Vaporum được phát hành cho PC (Windows, macOS, Linux), PlayStation 4, Xbox One và Nintendo Switch.