Vậy là mọi lời hứa hẹn về Firefox OS, hệ điều hành dành cho smartphone siêu rẻ mà Mozilla đưa ra cách đây 4 năm, đã tan thành bong bóng xà phòng. Những người từng quan tâm đến nền tảng này (thú thực là số lượng vô cùng ít) sẽ phải thất vọng, vì Cáo lửa đã chính thức xác nhận việc Firefox OS bị “xóa sổ” khỏi chiến lược tương lai của hãng.
Dù tuyên bố “tự hào” với những gì mình đã làm được với Firefox OS, song Mozilla vẫn phải thừa nhận một sự thật cay đắng là hệ điều hành di động này chưa bao giờ đáp ứng được kỳ vọng mà người ta dành cho nó, ít nhất là về phương diện trải nghiệm người dùng.
“Firefox OS đã chứng minh được sự linh động của mạng Web khi đáp ứng từ những con dế giá bèo nhất cho đến HDTV”, đại diện Mozilla phân trần. “Tuy nhiên, chúng tôi đã không thể mang đến được trải nghiệm người dùng tốt nhất có thể, vì vậy, chúng tôi sẽ ngừng bán smartphone cài Firefox OS qua các nhà mạng”.
Còn nhớ, hệ điều hành di động với biểu tượng Cáo lửa bắt đầu nổi lên từ dự án Boot to Gecko mà Mozilla công bố hồi tháng 7/2011. Một năm sau đó, Mozilla chính thức trình làng Firefox OS và tuyên bố TCL của Đài Loan cùng ZTE của Trung Quốc sẽ là hai nhà sản xuất đối tác đầu tiên của nền tảng này. Tại triển lãm MWC 2013, thế giới đã được nhìn thấy những con dế Firefox OS đầu tiên và đến cuối năm đó, smartphone Firefox OS đầu tiên đáp xuống thị trường tại Tây Ban Nha.
Mục tiêu của Firefox OS ngay từ đầu là nhằm phá vỡ sự thống trị tuyệt đối của cỗ xe song mã Android – iOS trên thị trường. Mozilla tưởng rằng những lợi thế về nguồn mở sẽ giúp hãng tạo được sự khác biệt, cũng như việc huy động trí tuệ từ cộng đồng nguồn mở sẽ khiến hệ điều hành được cải tiến không ngừng.
Về cơ bản, Firefox OS là một hệ điều hành dựa trên nền web, cung cấp các ứng dụng Internet thay vì các ứng dụng gốc giống như của iOS hay Android. Ý tưởng này rất mới mẻ và độc đáo, hơn nữa nhờ sự co giãn của các thành tố nguồn mở, Firefox OS có thể cắt gọt cho vừa với rất nhiều “đôi giày”, ý là các chủng loại thiết bị, khác nhau.
Nhưng thật không may, từ viễn cảnh cho đến thực tế là cả một chặng đường dài. Trái với sự háo hức của các tác giả, Firefox OS không được mấy người dùng quan tâm. Rất nhiều người dùng ở các thị trường đang phát triển chỉ chuộng smartphone Android bình dân chứ không quan tâm Firefox OS là cái gì. Dù Mozilla cố gắng vãn hồi tình thế bằng cách cập nhật thêm nhiều tính năng và công dụng cho hệ điều hành này, nhưng thực tại chẳng thay đổi được là bao. Cáo lửa chưa bao giờ “bay lên” được khỏi mặt đất.
Mặc dù vậy, Mozilla vẫn cố vớt vát rằng Firefox OS đã mang đến những cải tiến quan trọng cho thế giới di động. “Chúng tôi tự hào vì những lợi ích mà hệ điều hành này đã cống hiến cho nền tảng Web, và sẽ vẫn tiếp tục thử nghiệm với trải nghiệm người dùng thông qua các thiết bị kết nối”, đại diện hãng này cho hay.
Vậy giờ Mozilla làm gì?
Câu hỏi tất yếu đặt ra là, giờ thì không còn đeo đuổi giấc mơ di động nữa, hãng sẽ làm gì tiếp theo?
Bản thân Mozilla thì tuyên bố thế này: “Chúng tôi sẽ phát triển mọi thứ trong khả năng của mình, tập trung vào trải nghiệm người dùng đầu tiên cũng như đưa ra những công cụ để mở rộng hệ sinh thái đó”. Nghe có vẻ hơi chung chung và không dễ hình dung ra câu trả lời, phải không?
Theo nhiều nguồn tin, không chỉ đóng cửa dự án Firefox OS mà Cáo lửa còn muốn tách riêng mảng Thunderbird ra để có thể dồn toàn tâm toàn lực cho duy nhất một sản phẩm mà thôi.
Trong một email nội bộ được cho là của Chủ tịch Mozilla Mitchell Baker gửi cho các nhân viên, ông này đã viết rằng: “Tình hình hiện tại không ổn định, và chúng ta cần bắt đầu suy nghĩ về việc cần thay đổi như thế nào cho một tương lai không còn Firefox và Thunderbird nữa”.
Không có gì bất ngờ khi Mozilla muốn rũ bỏ Firefox OS. Nhìn vào cục diện thị trường hệ điều hành di động hiện nay, rõ ràng là Cáo lửa không có bất cứ một cơ hội nào, dù là nhỏ nhất. Đến như Microsoft với nguồn lực khổng lồ như vậy cũng không thể cải thiện thị phần cho WIndows Mobile, hay như Samsung – dù dốc sức đầu tư cho Tizen cũng chưa nhìn thấy thành quả đâu, thì Mozilla, với tài nguyên có hạn của một tổ chức nguồn mở, lấy gì để mà cạnh tranh với các ông lớn đây?
“Thế giới này nói thẳng băng ra thì đã thuộc về Android và iOS rồi. Mọi nền tảng thứ yếu khác đều gần như không có cơ hội”, một chuyên gia nhận định.
Thế nhưng, điều gây ngạc nhiên là có vẻ như Cáo lửa chỉ mới quyết định dứt khoát về việc không phát triển smartphone Firefox OS nữa. Những thông tin rò rỉ gần đây cho thấy Mozilla dường như vẫn còn luyến tiếc. Hãng chưa thể từ bỏ hoàn toàn canh bạc di động khi quyết định sẽ vẫn tiếp tục phát triển hệ điều hành dành cho máy tính bảng, bàn phím, router và các thiết bị giải trí trực tuyến.
Một số thông tin rò rỉ về những sản phẩm mà hãng này đang thử nghiệm đã được nhiều tờ báo đăng tải ngay sau thông tin về việc smartphone Firefox OS sẽ bị khai tử. Chẳng hạn như Firefox Hub sẽ đóng vai trò của một máy chủ web, cho phép người dùng lưu ký (host) ứng dụng web của riêng họ. Ngoài ra, thiết bị này còn có một tường lửa bảo mật riêng để ngăn chặn các vụ xâm nhập của phần mềm do thám, phần mềm phá hoại hay virus.
Ngoài ra, các thông tin đồn đoán cũng nhắc đến một mẫu tablet 10 inch sử dụng trình duyệt Firefox. Với tên gọi Firefox Pad, thiết bị này được cho là sẽ nhắm đến người cao tuổi hoặc những người dùng gặp khó khăn trong việc sử dụng các thiết bị quá hiện đại. Ưu thế lớn nhất của nó so với những đối thủ tối tân chính là việc Firefox Pad có thể tự động cập nhật và các ứng dụng của nó đều chạy trên nền web nên người dùng không cần phải truy cập vào các quầy ứng dụng để tải về.
Thông tin rò rỉ cuối cùng là về Firefox Stick, một ổ USB có thể biến màn hình TV nhà bạn thành một thiết bị thông minh. Thông qua cổng HDMI, thiết bị này cho phép người dùng xem các nội dung từ mạng Internet. Ngoài ra, giới thạo tin còn đồn rằng Mozilla đang tìm kiếm khả năng hợp tác với các nhà sản xuất nội dung và sở hữu bản quyền số.
Đó là chưa kể một sản phẩm “ý tưởng” khá thú vị nữa có tên Firefox Pi, nhắm riêng đến các học viện và công ty khởi nghiệp. Bàn phím này có thể kết nối với các TV analog và tạo ra những cỗ máy tính tự chế siêu rẻ.
Cơ hội nào cho Cáo lửa?
Nhưng hãy thừa nhận đi, mọi chuyện sẽ chẳng dễ dàng gì. Tablet đang trên đà cắm đầu đi xuống và ngay cả Apple với iOS cũng bất lực. Ô tô thông minh ư? TV kết nối Internet ư? Liệu một hãng với kinh nghiệm bằng không trong lĩnh vực phần cứng như Mozilla có thể đấu được với Samsung (Tizen), Qualcom hay LG (WebOS) trong các thị trường mới manh nha này không?
Nếu như Firefox OS không thể làm nên trò trống gì với smartphone, thì khả năng thành công với máy tính bảng liệu có cao hơn? Đúng là so với điện thoại, tablet duyệt web di động tốt hơn nên trải nghiệm của nó cũng gần gũi với sản phẩm “lõi” của Mozilla hơn. Nhưng doanh số của tablet đang sụt giảm không phanh. Đầu tư cho một thị trường đi xuống có vẻ như là quyết định không khôn ngoan chút nào.
“Nghe trên lý thuyết thì rất hay, nhưng rõ ràng sự triển khai thực tế của Firefox OS là rất nghèo nàn. Nó chỉ khiến họ sao lãng khỏi những gì đang làm tốt mà thôi”, một chuyên gia khác cảnh báo.
Sự thật là khi nghe tin Mozilla khai tử Firefox OS, chẳng một ai mảy may quan tâm. Thế giới chỉ cần Android với iOS là đủ, chẳng có gì sụp đổ xung quanh bạn cả. Ngay cả quyết định tách rời Thunderbird cũng vậy. Thì sao chứ, bạn tự hỏi? Còn có mấy ai dùng nền tảng email này đâu.
“Điều Mozilla cần làm lúc này, là quay trở lại với sản phẩm thành công nhất của hãng – nhưng đã bị bỏ bê suốt thời gian qua vì những canh bạc kiểu như Firefox OS. Đúng thế, ý tôi muốn nói đến trình duyệt Firefox”, biên tập viên của tờ PCMag nêu quan điểm.
Với việc Microsoft vừa tung ra trình duyệt mới đi kèm với hệ điều hành Windows 10, Google tiếp tục đầu tư cho Chrome OS, Firefox cần phải sốc lại cả về chất lượng lẫn truyền thông để không bị lãng quên và loại ra khỏi cuộc chơi.
PHƯƠNG LÂM (Theo e-CHÍP Mobile)