Tống tiền trực tuyến là hành động bắt buộc cá nhân hoặc tổ chức nào đó phải trả tiền để lấy lại quyền truy cập vào các tài sản được lưu trữ trên không gian mạng bị đánh cắp.
Những tài sản đó có thể là bất cứ thứ gì liên quan trực tiếp đến thông tin cá nhân, hoạt động kinh doanh, lợi ích tài chính, tiền kỹ thuật số của nạn nhân, quyền truy cập tệp tin, máy chủ…
Bằng phương thức mã hóa dữ liệu, kẻ tấn công buộc nạn nhân phải trả tiền để lấy lại quyền truy cập.
Hiện nay, phần lớn hoạt động tống tiền trực tuyến được thực hiện bằng các cuộc tấn công sử dụng ransomware, tiêu biểu là Cuộc tấn công bằng Ransomware WannaCry. Một cuộc tấn công bằng ransomware sẽ liên quan đến phần mềm độc hại, bằng hình thức đó nó sẽ lây lan vào hệ thống của người dùng, mã hóa các tập tin được lưu trữ và làm chúng không thể truy cập được.
Trong bất kì trường hợp nào, nạn nhân sẽ được thông báo phải trả một số tiền tương ứng để lấy lại quyền truy cập. Nếu người dùng trả tiền, hành vi tống tiền đó được xem là hoàn chỉnh.
Với những thành công bước đầu bằng hình thức tống tiền bằng ransomware, tội phạm không gian mạng phát triển thêm nhiều phương pháp tống tiền khác, tiêu biểu:
Tội phạm mạng sẽ tham gia vào những chiến dịch tạo “scandal” trên mạng xã hội chống lại các nhân vật nổi tiếng và chính trị gia. Tin tặc sẽ tấn công vào các thiết bị cá nhân của họ, đánh cắp dữ liệu, tin nhắn, hình ảnh và mã hóa chúng cũng như tung lên mạng xã hội. Một khi đã gây đủ thiệt hại danh dự cho nạn nhân trên các phương tiện truyền thông, những kẻ tấn công sẽ yêu cầu một đề nghị ngừng chiến dịch này với khoản phí tương ứng từ nạn nhân.
Người nổi tiếng và chính trị gia đang là mục tiêu nhắm đến hàng đầu của tội phạm mạng.
Những tác phẩm điện ảnh hoặc thiết bị sắp ra mắt sẽ bị tin tặc tung hàng loạt các đánh giá cực kì thấp hoặc các tin đồn tiêu cực để hạ danh tiếng của sản phẩm. Khi sản phẩm đã nhận được tổn thất và công kích từ công chúng, tội phạm mạng sẽ đề nghị rút lại những đánh giá đó với một giá tiền lớn.
Ngoài ra, tin tặc còn có thể tống tiền những người nổi tiếng hoặc chính trị gia và cả các nhà sản xuất bằng cách tấn công vào các thiết bị lưu trữ của họ. Từ đó, nạn nhân phải trả khoản tiền chuộc khổng lồ để lấy lại những hình ảnh, dữ liệu và thông tin bí mật của mình. Tuy nhiên, những thông tin đó sẽ không hoàn toàn được trả lại cho nạn nhân sau khi đã đưa tiền chuộc.
Hình ảnh và clip trong thiết bị cá nhân là nguồn khai thác để tống tiền của tội phạm mạng.
Trong ngành công nghiệp sản xuất tự động, tội phạm mạng xâm nhập và tấn công vào các thiết bị sản xuất dây chuyền lắp ráp, robot công nghiệp hoặc các hệ thống quản lý sản xuất, công cộng. Những kẻ tấn công sẽ mã hóa và dừng hoạt động các thiết bị này. Sau đó, chúng sẽ yêu cầu chủ sỡ hữu phải trả một số tiền lớn để lấy lại quyền truy cập vào thiết bị.
Hình thức phổ biến nhất hay được sử dụng là việc đánh cắp thông tin người dùng thông qua các trang web đăng nhập giả mạo. Tin tặc gửi đến những trang thông tin lừa đảo, thông báo chúc mừng nhận quà cho người dùng và yêu cầu họ đăng nhập thông tin. Từ đó, không chỉ đánh cắp được thông tin cá nhân của người dùng, những kẻ tấn công còn có thể xâm nhập và mã hóa tập tin quan trọng không những ảnh hưởng đến cá nhân mà thậm chí là cả công ty.
Mặc dù hầu hết các mối đe dọa dường như hướng đến những cá nhân hay doanh nghiệp cụ thể, thực tế phần lớn bọn tội phạm thông thường sẽ thực hiện các cuộc tấn công diện rộng và không có mục tiêu cụ thể. Điều này có nghĩa là mọi người đều có nguy cơ trở thành mục tiêu của kẻ tấn công.