Apple Watch chính là kẻ thù của iPhone. Điều này có vẻ vô lý nhưng chính việc muốn ‘xếp xó’ iPhone là một trong các nguyên nhân Apple tạo ra Watch.
Watch đầu tiên: iPhone có gắn dây nhợ
Vì mục đích là giải thoát con người khỏi chiếc điện thoại nên mọi người nghĩ đến… một chiếc iPhone có gắn dây đeo. Nhưng chắc chắn phải là một chiếc dây đeo thật đẹp.
Nhóm làm việc đã vẽ hình ảnh một chiếc Apple Watch lên màn hình chiếc iPhone để mô phỏng. Nhóm thiết kế cũng vẽ một nút xoay điều khiển kim đồng hồ trên Apple Watch, bạn có thể chạm vào nó rồi xoay tới xoay lui để điều khiển, nhưng rõ ràng cảm giác “xoay” trên màn hình cảm ứng không thể nào bằng thao tác xoay bằng một nút xoay thật như trên đồng hồ vốn có. Thế là cả nhóm lại tạo ra một nút xoay thực sự bằng cách gắn nó vào cổng cáp phía dưới chiếc iPhone. Thế là, chiếc Apple Watch đầu tiên đã thành hình, với một chiếc vỏ iPhone nhìn rất kỳ cục có gắn thêm một phụ kiện kỳ lạ không kém ở phía ngoài.
Với một chiếc iPhone mô phỏng Apple Watch đeo trên tay, nhóm làm việc bắt đầu thử các chức năng trên “đồng hồ”. Ban đầu, việc nhắn tin trên đồng hồ cũng khá giống với khi thao tác trên iPhone, gồm thêm tên người gửi, rồi gõ nội dung, sau đó nhấn “Xác nhận” để gửi tin nhắn đi. “Nhìn thì có vẻ hợp lý, nhưng khi sử dụng thì thấy thao tác như vậy quá lâu”, Lynch nói. “Rõ ràng chúng tôi không muốn người dùng trải nghiệm những phiền toái kiểu như vậy”, Dye thêm vào.
Các mặt đồng hồ kim trên Apple Watch
Vì thế nhóm đã tạo ra cái gọi là Quickboard, cơ bản là một rô bốt giúp đọc nội dung tin nhắn sau đó đề xuất một loạt các tin nhắn trả lời có sẵn. Ví dụ khi bạn gái của bạn hỏi muốn ăn tối món Trung Hoa hay món Mexico, ngay lập tức trên màn hình sẽ hiển thị hai tùy chọn “Trung Hoa” hoặc “Mexico” để bạn chọn và gửi đi. “Lúc này, chẳng cần phải có một màn hình khác hiện ra với một nút ‘Xác nhận’ để gửi tin nhắn nữa”, Lynch nói. Đối với các nội dung khác phức tạp hơn, nhóm trang bị cho đồng hồ một chiếc microphone để bạn soạn tin bằng chức năng chuyển giọng nói thành văn bản, hoặc dùng để ra lệnh cho Siri. Đối với các nội dung phức tạp hơn nữa? Bạn nên dùng điện thoại!
Font chữ trên Apple Watch được thiết kế lại để có thể nhìn rõ trên màn hình nhỏ
Trong quá trình thử nghiệm, nhóm làm sản phẩm cũng rút ra rằng tốc độ cũng chính là yếu tố cần phải có trên Apple Watch. Nhóm nhận thấy rằng cứ mỗi đợt thao tác cần khoảng 5 hoặc 10 giây. Vì thế các chức năng được đơn giản hóa và nhiều chức năng khác bị loại bỏ để đảm bảo việc thao tác nhanh chóng. Lynch và nhóm của anh đã phải viết lại phần mềm cho Watch hai lần để đảm bảo được yêu cầu này. Ở phiên bản phần mềm đầu tiên, các thông tin được trình bày dạng liệt kê theo thứ tự thời gian, nhưng phiên bản này đã không bao giờ được giới thiệu. Bản cuối cùng, được giới thiệu hôm 24/4/2015, trình bày thông tin dựa trên độ cần thiết của chúng đối với người dùng.
Phần Complication trên Apple Watch không chỉ hiển thị giờ mà còn thể hiện mức độ hoạt động thể chất, thời tiết
Ví dụ với chức năng Short Look (Xem nhanh): Nếu bạn cảm thấy một nhịp rung ở tay nghĩa là bạn vừa nhận được một tin nhắn. Bạn đưa tay lên xem thì thấy nội dung: “Tin nhắn từ Joe” (Message from Joe) hiện lên. Nếu bạn ngay lập tức hạ tay xuống thì tin nhắn xem như chưa đọc và đoạn thông báo biến mất, nếu bạn tiếp tục đưa tay lên, nội dung tin nhắn sẽ hiện ra trên màn hình. Lúc này, mức độ bạn quan tâm tới một thông tin nào đó, thể hiện qua thời gian bạn dành để tương tác với nó, sẽ được Apple Watch ghi lại để lựa chọn ưu tiên, từ đó Watch sẽ ưu tiên hiển thị các thông tin mà nó cho rằng bạn quan tâm. Với cách này, nhóm làm sản phẩm Watch cho rằng bạn sẽ bớt dành thời gian hơn cho thiết bị.
Các huy chương được thiết kế cực kỳ đẹp mắt dành để “thưởng” người dùng sau mỗi hoạt động thể chất
Các biểu tượng cảm xúc được dành để trả lời nhanh trên Apple Watch
Ông sếp khó tính Jony Ive
Nhóm làm sản phẩm đã phát triển kiểu thông báo sao cho bạn có thể đọc được thông tin và thao tác với nó mà không cần phải mở ứng dụng. Họ tạo ra một màn hình gọi là Glances (Liếc nhanh): một khu vực nhỏ nơi hiển thị kết quả các trận đấu thể thao và tin tức. “Chúng tôi đã phải nghĩ khác về giao diện người dùng”, Lynch nói. “Chúng tôi phải thiết kế lại nhiều ứng dụng – tin nhắn, email, lịch – mỗi ứng dụng phải làm lại vài lần để chúng tinh tế hơn”.
Cái khó của nhóm làm Watch chính là phải làm sao đưa hết các tính năng vào thiết bị mà không làm người dùng thấy quá tải. Nếu thất bại trong mục tiêu này, người dùng sẽ chán ngán tháo Apple Watch ra khỏi tay không dùng nữa vì nó quá làm phiền bởi các lần rung liên tục trên cổ tay, nhưng nếu thành công, họ sẽ lại mang nó vào tay trở lại. Khi Lynch và nhóm của anh đã làm lại phần mềm cho Watch đến lần thứ ba, Ive, Dye và mọi người đều cho rằng Watch đã đạt được mục tiêu họ đề ra.
Trong khi việc làm phần mềm khó khăn như thế, việc thiết kế phần cứng cho Watch cũng không hề đơn giản. Nhóm giao diện người dùng thống nhất rằng Watch sẽ rung ở cổ tay mỗi khi cần thông báo, nhưng phải theo một cách khác. Vì thế kỹ thuật Taptic được sử dụng, khiến mỗi lần Watch thông báo sẽ giống như dùng một ngón tay gõ vào cổ tay vậy. Ví dụ một lượt gõ kéo dài nghĩa là đang có cuộc gọi tới, một lượt gõ khác nhẹ nhàng hơn nghĩa là bạn sẽ có cuộc họp trong 5 phút nữa.
Apple đã thử nghiệm rất nhiều mẫu thử khác nhau và mỗi mẫu lại cho ra một kiểu gõ khác. “Một vài mẫu gõ mạnh quá”, Lynch nói. “Một vài mẫu lại gõ quá nhẹ; vài mẫu lại kêu vo ve như có bọ trong cổ tay”. Để mang lại cảm giác như một chiếc đồng hồ thật sự, nhóm làm việc đã cố biến những âm thanh kỹ thuật số thành các tiếng gõ và âm thanh. Ví dụ khi báo có một tin nhắn Twitter sẽ nên như thế nào, báo một tin nhắn quan trọng sẽ ra sao? Để trả lời cho các câu hỏi này, các kỹ sư và nhà thiết kế đã lấy mẫu của rất nhiều thứ khác nhau, từ tiếng lắc chuông, tiếng chim, đến tiếng của những chiếc đèn chớp và sau đó chuyển đổi từ âm thanh sang cảm nhận vật lý (như rung, gõ lên cổ tay chẳng hạn).
Mỗi tuần sẽ có một buổi gặp giữa nhóm giao diện người dùng và nhóm phát triển phần mềm để thử nghiệm sản phẩm, kiểu như kiểm tra âm thanh và cảm giác khi nhận một cuộc gọi đến là như thế nào. Mỗi lần như vậy, Ive sẽ là người quyết định cuối cùng, và rất khó để thỏa mãn anh: Âm thanh nhiều tiếng kim loại quá, anh nói. Không tự nhiên, anh cũng có thể nói như vậy. Đến cuối cùng, để âm thanh và tiếng gõ hòa hợp được với nhau như ý Ive muốn cũng phải mất hơn một năm.
Các kiểu gõ, tất nhiên, không phải là chi tiết duy nhất Apple phải làm kỹ càng điên cuồng như vậy. Trên một màn hình quá nhỏ, các chi tiết nhỏ nhặt lại càng có vai trò quan trọng vượt quá kích cỡ của nó. Nhóm giao diện người dùng đã tạo ra một chiếc nút xoay, và phải có thêm một cái gọi là Force Touch, để khi bạn nhấn hơi mạnh một tý lên màn hình thì một menu ẩn sẽ hiện ra. Nhóm cũng phải tạo ra một giao diện soạn thảo mới, gọi là San Francisco, để dễ đọc hơn trên màn hình nhỏ. Các ký tự sẽ trở nên vuông vức hơn, nhưng được bo tròn nhiều hơn. Các ký tự này rõ ràng và dễ đọc, nhưng khi chúng được phóng lớn chúng sẽ tự xích lại gần nhau hơn.
Mỗi chiếc watch phải khác nhau
Những người tham gia dự án Watch đã quyết định lãnh nhiệm vụ khó khăn phải chế tạo một cỗ máy mà người dùng sẵn sàng đeo lên cổ tay. Nhưng có lẽ đòi hỏi này không quá cao, vì người Thụy Sĩ đã làm việc đó nhiều năm nay. Chính vì thế, học hỏi từ người Thụy Sĩ, nhóm dự án đã phá vỡ quy tắc của Apple và cung cấp cho khách hàng nhiều tùy chọn sản phẩm: Sport, Watch, và Edition. Phiên bản nhôm Sport có giá 349 USD có các tính năng giống hoàn toàn với bản vàng 17.000 USD Edition, nhưng Dye nói rằng chúng là hai sản phẩm hoàn toàn khác biệt.
Đó là thứ anh học được từ ngành công nghiệp đồng hồ: Cá nhân hóa và vẻ đẹp là hai yếu tố tiên quyết, và cách duy nhất để khiến tất cả mọi người đều đeo Apple Watch chính là đưa ra nhiều tùy chọn sản phẩm khác nhau: kích cỡ, chất liệu, dây đeo với nhiều mức giá khác nhau. Những tùy chọn này đã được đồng thuận ngay từ ngày đầu, rằng sẽ có hai phiên bản, ba phân khúc, dây đeo dễ thay thế, và hàng ngàn giao diện đồng hồ khác nhau. Ngoài ra còn có thêm thứ gọi là complication, để hiện thông tin thời tiết và các hoạt động thể chất của bạn, nhằm biến chiếc đồng thành thứ độc đáo chỉ của riêng bạn. “Chúng tôi không chỉ muốn tạo ra ba phiên bản, chúng tôi muốn có hàng triệu phiên bản”, Dye nói. “Thông qua phần mềm lần phần cứng, chúng tôi có thể làm được”.
Thời trang và hơn thế nữa
Với việc sản xuất ra Watch, Apple tiến thêm một bước hợp lý trong việc định hình là một nhà sản xuất hàng cao cấp, mặc dù chiếc đồng là thứ đã có mặt ở mọi ngóc ngách của thế giới. Apple đã tạo ra Watch không chỉ là một thiết bị nhận thông báo hay dùng để gọi điện, mà nó là một biểu tượng thời trang. Công việc bây giờ của hãng chính là thuyết phục người dùng, vốn đang chìm trong một biển những thiết bị công nghệ đa dạng, rằng Watch thực sự là một thứ cần thiết phải đeo trên tay. Thành quả sẽ rất lớn: Apple đang bán một thứ có giá đến 17.000 USD, nếu thành công họ sẽ tiếp tục tấn công sang lĩnh vực hàng cao cấp khác. Như xe hơi chẳng hạn.
Công việc mà Apple đang làm đóng một vai trò rất quan trọng. Nếu Watch được đón nhận, nó sẽ ảnh hưởng đến cách chúng ta sử dụng thiết bị. Công nghệ đã kéo chúng ta ra khỏi những thứ đáng lẽ cần phải tập trung – bạn bè, khoảnh khắc cuộc sống, một nụ cười ở phía cuối phòng làm việc. Nhưng có lẽ chính công nghệ sẽ trả những thứ đó trở lại. Nếu Apple làm được, một thị trường nghìn tỷ USD đang mở ra trước mặt.
Lynch ngả người vào ghế, kể cho tôi nghe về các con của anh, về cách mà anh cảm thấy thật tuyệt vời khi chỉ cần liếc nhanh vào chiếc đồng hồ và nhận ra tin nhắn không quan trọng để tiếp tục chơi với con, về cách mà chiếc đồng hồ không phá vỡ khoảnh khắc của gia đình anh.
Một lát sau anh đứng dậy; anh còn nợ Dye và Ive một bản cập nhật cho một thứ gì đó rất quan trọng. Trong suốt quãng thời gian ngồi nói chuyện với nhau, anh chưa bao giờ nhìn một lần nhìn vào điện thoại.
THIÊN PHÚC