Tại CES 2025, CEO của Nvidia, Jensen Huang đã đặt ra một quan điểm gây tranh cãi khi cho rằng việc ứng dụng máy tính lượng tử sẽ mất khoảng 20 năm nữa. Tuy nhiên, mới đây, Hartmut Neven, người đứng đầu lĩnh vực máy tính lượng tử của Google, đã có những tuyên bố táo bạo rằng những ứng dụng thực tế của công nghệ này sẽ có mặt trong vòng 5 năm tới. Điều này đã đặt ra câu hỏi lớn về ai đúng ai sai trong cuộc tranh luận này.
Theo Jensen Huang, hệ thống máy tính lượng tử hiện tại vẫn thiếu nhiều qubit – thành phần cơ bản để xử lý thông tin trong môi trường lượng tử. Cụ thể, ông cho rằng chúng ta cần đến 5 hoặc 6 mức độ qubit nữa để đạt được hiệu suất hoạt động như mong muốn. Vấn đề ở đây là số lượng qubit càng nhiều thì khả năng xảy ra lỗi càng ít, điều này dẫn đến việc máy tính lượng tử có thể hoạt động chính xác hơn.
Qubit, viết tắt của quantum bit, hoạt động khác biệt so với bit truyền thống trong máy tính. Qubit có khả năng mã hóa nhiều thông tin hơn cùng một lúc. Nhưng sự phức tạp nằm ở chỗ rằng qubit là các hạt lượng tử, mà chính các hạt này đôi khi không hoạt động đúng như mong đợi. Theo thống kê, mỗi một ngàn qubit sẽ có một vài qubit không hoạt động, làm sai lệch kết quả xử lý dữ liệu.
Trong quá khứ, máy tính truyền thống cũng gặp tình trạng tương tự. Máy tính ENIAC, ví dụ, sử dụng hơn 17.000 đèn chân không để đại diện cho các bit và thường gặp phải lỗi do hỏng hóc. Tuy nhiên, giải pháp cho vấn đề này khá đơn giản: chỉ cần thay thế đèn chân không bằng các bóng bán dẫn silicon đã được tối ưu hóa, có độ tin cậy cao hơn.
Đối với máy tính lượng tử, điều đó lại phức tạp hơn nhiều. Qubit là các hạt lượng tử và không thể thay thế bằng vật liệu khác. Google đã phát hiện rằng việc tạo nên mega qubit từ nhiều qubit vật lý có thể tạo ra hệ thống dự phòng. Mỗi khi một qubit vật lý gặp lỗi, sẽ có một qubit khác giữ cho quá trình tính toán tiếp tục diễn ra mà không bị gián đoạn. Điều này dẫn đến việc tăng cường khả năng chính xác trong kết quả tính toán.
Tuy nhiên, như đã đề cập, vì qubit thường xuyên gặp lỗi, mà để giải quyết các vấn đề thực tiễn bằng máy tính lượng tử, chúng ta vẫn cần rất nhiều qubit để đảm bảo rằng tỉ lệ chính xác đạt yêu cầu. Trong khi Jensen Huang tin rằng sẽ mất đến 20 năm mới có thể đạt được con số cần thiết này, Neven lại tin rằng đây có thể là hiện thực trong vòng 5 năm.
Vậy liệu Google có thông tin gì mà Nvidia chưa biết? Hay đây chỉ là cuộc cạnh tranh thân thiện giữa hai gã khổng lồ công nghệ? Hiện nay, không ai có thể đưa ra câu trả lời chắc chắn. Có thể Neven chỉ muốn làm tăng giá cổ phiếu của lĩnh vực máy tính lượng tử sau khi những bình luận của Huang đã gây ra thiệt hại khoảng 8 tỷ USD cho ngành này.
Khi khoảnh khắc bùng nổ đó xảy ra, Google tin rằng máy tính lượng tử có thể giúp cải tiến pin cho xe điện, phát triển thuốc mới, và không loại trừ khả năng tạo ra các nguồn năng lượng mới. Việc tuyên bố rằng các dự án này có thể có khả năng thành công trong thời gian ngắn chỉ khoảng 5 năm là điều gây tranh cãi, nhưng có lẽ chúng ta sẽ không phải chờ quá lâu để xem Neven đúng hay sai.