Nếu bạn từng làm thiết kế UI/UX như mình, chắc hẳn Figma là cái tên không xa lạ. Mình đã gắn bó với nó gần như mỗi ngày – từ vẽ wireframe, làm prototype cho đến chia sẻ dự án với team. Nhưng càng dùng lâu, mình càng thấy… khó chịu. Không phải vì nó kém, mà vì nó quá phụ thuộc vào hệ sinh thái đóng, có paywall, và bạn chẳng thể nào thực sự sở hữu dữ liệu của mình. Đó là lúc mình bắt đầu tìm kiếm một công cụ khác – và cái tên Penpot xuất hiện.
Ban đầu, mình chỉ nghĩ thử cho biết. Nhưng thật sự, Penpot đã khiến mình bất ngờ – đến mức giờ đây, nó đã thay thế hoàn toàn Figma trong gần như mọi dự án cá nhân của mình.
Tại sao mình lại rời Figma – “vua” của giới thiết kế?
Figma thực sự tuyệt vời. Nó mượt, gọn, có cộng đồng plugin khổng lồ và hoạt động ổn định. Nhưng có ba vấn đề khiến mình dần cảm thấy không còn thoải mái:
- Giới hạn tính năng trong bản miễn phí: Muốn chia sẻ prototype hay dev inspect thì phải trả phí.
- Không thể tự host: Mọi dữ liệu nằm trên cloud của Figma, đồng nghĩa bạn phụ thuộc hoàn toàn vào họ.
- Thiếu quyền kiểm soát và bảo mật: Với người làm dự án cá nhân hoặc startup nhỏ, dữ liệu thiết kế là tài sản quý – và mình muốn tự quản lý nó.
Chính những điểm đó khiến mình tò mò về các giải pháp mã nguồn mở (open-source). Và sau nhiều ngày lục lọi trên GitHub, mình bắt gặp Penpot – một “Figma tự host” đúng nghĩa.
Penpot là gì và tại sao nó đặc biệt đến vậy?
Penpot là một ứng dụng thiết kế mã nguồn mở chạy trên trình duyệt, hỗ trợ đầy đủ cho UI/UX, prototype, thiết kế banner, poster, logo… Giao diện của nó gần như bản sao Figma, đến mức nếu bạn từng dùng Figma, bạn sẽ thao tác với Penpot một cách tự nhiên.
Điều làm mình ấn tượng là:
- ✅ Miễn phí 100% (bản trả phí không cắt giảm tính năng quan trọng)
- ✅ Tự host được – bạn có thể cài đặt trên server riêng
- ✅ Dựa trên chuẩn web mở như SVG và CSS
- ✅ Hỗ trợ hơn 30 ngôn ngữ, vượt xa Figma (chỉ dưới 10 ngôn ngữ)
Nói cách khác, đây là một môi trường thiết kế tự do, không ép bạn phải “thuê” không gian sáng tạo của chính mình.
Trải nghiệm tự host Penpot – tưởng khó mà lại dễ bất ngờ
Thú thật, mình là người không thích “vọc Docker”. Chỉ cần thấy lệnh docker-compose là đã muốn… đóng tab. Nhưng Penpot lại khiến quá trình tự host trở nên đơn giản nhờ Elestio – một dịch vụ quản lý tự động.
Chỉ cần vài bước:
- Tạo tài khoản trên Elestio
- Chọn dịch vụ Penpot
- Cấu hình cơ bản
- Nhận email với URL và mật khẩu riêng
Mọi thứ được cài tự động, không cần SSH, không cần lệnh phức tạp. Sau 10 phút, mình đã có một Penpot server riêng hoạt động trơn tru, chạy hoàn toàn độc lập với máy chủ của họ.
Cảm giác này… thật sự “đã”. Vừa có sự riêng tư của việc tự host, vừa có tiện lợi của cloud.
Cách mình dùng Penpot trong công việc hằng ngày
Mình không phải designer agency, chỉ là một người làm nội dung kiêm thiết kế cho các dự án nhỏ. Penpot trở thành “phòng thí nghiệm cá nhân” của mình – nơi mình thử nghiệm mọi ý tưởng mà không sợ “full project limit” như Figma.
Một buổi sáng bình thường của mình với Penpot:
- Mình mở Board tool (giống Frame tool trong Figma) để tạo layout cho giao diện web/app.
- Chọn preset sẵn: màn hình mobile, desktop hoặc tablet.
- Dùng shape, text, chỉnh size, color, shadow,… như bình thường.
- Khi cần sắp xếp bố cục, mình bật Flex/Grid Layout – tương đương Auto Layout trong Figma.
- Với những thành phần lặp lại (button, header, icon…), mình tạo Components để tái sử dụng.
Sau khi dựng xong giao diện, mình chuyển qua tab Prototype. Ở đây, chỉ cần kéo thả để liên kết các frame, thêm animation curve và thử click thử như app thật. Tất cả đều mượt, gần như không khác Figma.
Điều Penpot làm tốt hơn cả Figma
Đây là phần khiến mình phải thừa nhận: Penpot không chỉ “thay thế”, mà đôi khi còn vượt trội.
- Dev Handoff miễn phí: Figma bắt buộc phải có “Dev Mode” trả phí, còn Penpot thì có sẵn Inspect Panel — cho phép developer xem CSS, font, kích thước, màu… ngay trong giao diện.
- Tokens tích hợp: Trong Figma, mình phải dùng plugin riêng để quản lý màu, font, spacing… Trong Penpot, Tokens nằm ngay bên cạnh Layers, cực tiện cho việc đồng bộ thiết kế.
- Hỗ trợ đa ngôn ngữ mạnh: Figma có chưa đến 10 ngôn ngữ, còn Penpot hỗ trợ hơn 30 ngôn ngữ – điều cực kỳ hữu ích nếu bạn làm sản phẩm toàn cầu hoặc làm việc trong team đa quốc gia.
- Mã nguồn mở & minh bạch: Nếu bạn làm trong tổ chức có yêu cầu bảo mật cao (ví dụ startup công nghệ), việc tự quản lý mã nguồn giúp tránh rủi ro rò rỉ dữ liệu.
Ban đầu, mình chỉ nghĩ thử vài hôm rồi lại quay lại Figma. Nhưng không, Penpot đã chứng minh điều ngược lại. Mình nhận ra rằng một công cụ tốt không nhất thiết phải đến từ Big Tech.
| Tiêu chí | Figma | Penpot |
|---|---|---|
| Chi phí | Có giới hạn miễn phí, bản Pro tốn phí | Miễn phí 100% |
| Tự host | ❌ Không hỗ trợ | ✅ Có thể tự host |
| Dev handoff | Dev Mode trả phí | Có sẵn và miễn phí |
| Tokens | Cần plugin | Có sẵn |
| Ngôn ngữ hỗ trợ | Dưới 10 | Hơn 30 |
| Cộng đồng & mã nguồn | Đóng | Mã nguồn mở |
Sau hơn 2 tháng dùng:
- Tốc độ ổn định, không lag
- Không giới hạn project
- Không cần trả phí
- Có thể backup toàn bộ dữ liệu offline
- Và đặc biệt: mình hoàn toàn kiểm soát được dữ liệu của mình
Nếu bạn là designer độc lập, startup nhỏ hoặc người đam mê công nghệ muốn thoát khỏi sự phụ thuộc của Figma, hãy thử Penpot.
Bạn không cần giỏi kỹ thuật, không cần am hiểu server – chỉ cần 15 phút, bạn đã có thể tạo “vũ trụ thiết kế riêng” của mình.
Penpot không chỉ là công cụ thiết kế. Nó là biểu tượng của tự do sáng tạo – nơi bạn được làm chủ mọi thứ: từ dữ liệu, cách lưu trữ, đến cách sáng tạo.