Số phận vốn dĩ mong manh của BlackBerry đang nằm trọn trong tay mẫu smartphone chạy Android đầu tiên của hãng này, nhưng nhiều nhà phân tích cảnh báo đây rất có thể là sản phẩm cuối cùng mà ta nhìn thấy từ Dâu đen.
Nếu như BlackBerry không thể bán được cho ai, gần như chắc chắn Dâu đen sẽ đóng cửa mảng thiết kế điện thoại khi mà tất cả các nỗ lực gần đây của hãng như Passport, Classic hay trước đó là Z10, Q10 đều thất bại thảm hại.
Liều mình như chẳng có!
Sau khi bị chèn ép dữ dội bởi những hãng như Apple và Samsung, BlackBerry đã làm cái việc mà theo giới phân tích, lẽ ra phải xảy ra từ lâu rồi: thuận theo các xu hướng smartphone hiện hành, thay vì cố chống lại chúng trong tuyệt vọng, như thể chàng hiệp sĩ già đầy kiêu hãnh Don Quihote chống lại những cối xay gió khổng lồ vậy. Lần đầu tiên trong lịch sử tồn tại của mình, BlackBerry sẽ bán một chiếc smartphone không cài hệ điều hành của hãng (BlackBerry OS), mà thay vào đó là Android.
Priv thực sự là một sản phẩm chiều theo số đông ở mọi cấp độ. Trên bề mặt, màn hình cảm ứng lớn 5 inch phù hợp với thiết kế của hầu hết smartphone trên thị trường hiện nay, trong khi bàn phím vật lý trượt đáp ứng nhu cầu của người dùng BlackBerry truyền thống và cũng là một trong những tính năng được yêu thích nhất ở Dâu đen. Tên gọi Priv, viết tắt của Riêng tư (privacy) và Đặc quyền (Privilege) cũng thể hiện mối bận tâm chính của hãng: bảo vệ các thông tin cá nhân của người dùng ra sao.
BlackBerry hứa hẹn Priv sẽ giúp người dùng nắm được chính xác ai đang tiếp cận thông tin của họ thông qua việc giám sát, theo dõi tính hợp pháp của các ứng dụng, cũng như chỉ rõ những dịch vụ như Facebook hoặc các trò game miễn phí đã truy cập vào dữ liệu cá nhân của người dùng bao nhiêu lần (như truy cập vào định vị GPS, tiếp cận các file hình ảnh hay kích hoạt microphone nhiều hay ít).
Theo lời BlackBerry, hãng đã bổ sung thêm 3 lớp bảo mật cho Android với Priv. Thứ nhất là một gốc bảo mật (secure root) được cấy thẳng vào phần cứng, thứ hai là một phần mềm kiểm tra ứng dụng để đảm bảo rằng mọi ứng dụng Android tải về đều hợp pháp và cuối cùng là một bộ ứng dụng bảo vệ, diệt virus với trọng trách: nếu chẳng may có gì lọt qua, nó sẽ bị tắt và xóa sổ một cách chóng vánh.
Nhưng sự thật là không ai rõ, liệu những tính năng này có đủ hấp dẫn để lôi kéo người dùng quay trở lại với BlackBerry hay không.
Chông gai trùng trùng
Tất nhiên, chuyển sang Android, hệ điều hành di động phổ biến nhất thế giới sẽ giúp BlackBerry giải quyết một trong số những nhược điểm lớn nhất của hãng: thiếu vắng các ứng dụng hỗ trợ như Instagram, Netflix hay Snapchat… BlackBerry đã rất cố gắng khắc phục điểm yếu này, nhưng theo thời gian, trong khi quầy ứng dụng của iOS và Android ngày càng phình to thì hệ sinh thái hỗ trợ BB10 lại càng teo tóp, đơn giản là vì giới lập trình đã quay lưng lại với họ. Thiếu vắng ứng dụng giải trí và làm việc, người dùng cũng không còn mặn mà với BlackBerry nữa.
Việc gạt bỏ niềm tự hào bấy lâu của BlackBerry sang bên không hề dễ dàng, tất nhiên. Quyết định của Chen đã bị phản đối, tranh cãi trong khắp nội bộ công ty. Một nguồn tin nội bộ tiết lộ, các nhân viên phản đối vì họ lo ngại việc tung ra một chiếc smartphone Android sẽ dẫn đến sa thải diện rộng. Thực tế diễn biến đúng như vậy. BlackBerry đã sa thải rất nhiều nhân viên phát triển vào mùa hè năm đó.
Sự hoài nghi không chỉ đến từ bên trong nội bộ công ty. Ngay cả các nhà phân tích, các chuyên gia công nghệ “người ngoài” cũng ngờ vực chẳng kém về khả năng thành công của dự án Priv. Các nhận định về triển vọng của Priv rất mâu thuẫn.
“Tương lai của mảng điện thoại BlackBerry hoàn toàn phụ thuộc vào sự thành công hay thất bại của Priv”, nhà phân tích Carmi Levy bình luận. “Nếu như thử nghiệm Android này không đạt doanh số như kỳ vọng, một quyết định chóng vánh (về chuyện khai tử) sẽ được đưa ra ngay trong năm 2016”.
Cũng có một số ít hào hứng, như Daniel Bader, Tổng biên tập trang MobileSyrup, người cho rằng con dế này “kế thừa những di sản được yêu mến ở phần cứng của BlackBerry như bàn phím trượt”, đồng thời hội tụ cả những đặc trưng của một smartphone Android cao cấp, hiện đại như màn hình cảm ứng cỡ lớn và quầy ứng dụng khổng lồ mà người dùng BlackBerry 10 đơn giản là không có”.
Theo Daniel, Priv có thể sẽ thu hút được một bộ phận người dùng muốn xài hệ điều hành Android nhưng vẫn còn ngần ngại về tính bảo mật của nền tảng này. Nói cách khác, Android nhưng không còn các nguy cơ về an toàn thông tin – đó chính là lợi ích mà Priv mang lại.
Daniel cho rằng, việc ra mắt Priv là một cách gián tiếp để BlackBerry thông báo tới khách hàng, rằng “OK, chúng tôi hiểu BlackBerry 10 không hấp dẫn, nhưng chúng tôi sở hữu những phần cứng thật sự tốt”. Có lẽ Dâu đen có thể thuyết phục 5-10 triệu người mua chiếc điện thoại Android này, sau đó sẽ nhắm tới những khách hàng là cơ quan chính phủ hoặc các tập đoàn lớn trong danh sách Fortune 500, những người vẫn rất muốn gắn bó với BlackBerry vì khả năng bảo mật của nó, vị Tổng biên tập của MobileSyrup nhận định.
Thế nhưng rất nhiều người khác lại bi quan về tương lai của Dâu đen. Họ dự đoán Priv có thể sẽ là thiết bị cuối cùng mà BlackBerry phát triển. Bản thân John Chen từng tuyên bố khi nhậm chức CEO rằng sẽ rút khỏi mảng phần cứng nếu như mảng này không thể sinh lời.
Có gì cược hết!
Để hậu thuẫn cho Priv, BlackBerry khẳng định sẽ tiến hành một chiến dịch marketing mới trong vài tuần tới, bỏ xa các đợt phát hành sản phẩm trước đây về mặt ngân sách quảng cáo, đặc biệt tập trung vào mùa mua sắm cuối năm. Mục tiêu cuối cùng là thúc đẩy doanh số cho BlackBerry, nhưng sẽ không dễ gì khi mà Priv phải đụng độ với cả loạt đối thủ cao cấp khác, nhất là bộ đôi iPhone 6s/6s Plus và Samsung Galaxy Note 5/Galaxy S6 Edge+.
Một xu hướng nữa cũng đang chống lại BlackBerry là các dòng smartphone giá rẻ như Google Nexus, Samsung Galaxy J… đang rất được ưa chuộng. Số liệu mới đây từ hãng nghiên cứu Counterpoint tiết lộ, những họ sản phẩm có giá dưới 200 USD hiện chiếm tỷ trọng tương đương với các smartphone đầu bảng trong doanh mục tiêu thụ của Samsung. Sự nổi lên chóng vánh của các thương hiệu Trung Quốc như Huawei, Xiaomi càng khiến phân khúc smartphone bình dân thập phần sôi động, với đủ mọi lựa chọn “ngon, bổ, rẻ”. Một sản phẩm có giá lên tới 899 USD (như giá niêm yết trên trang BlackBerry Canada) cho bản không khóa như Priv hẳn sẽ khiến nhiều người ngần ngại móc ví.
Trong trường hợp Priv không bán chạy, BlackBerry nhiều khả năng sẽ thu hẹp quy mô lao động hơn nữa và chủ yếu dồn sức cho mảng dịch vụ/nhượng quyền phần mềm mà thôi. Tất nhiên, các quan chức của Dâu đen vẫn cố tỏ ra lạc quan tối đa. “Chúng tôi đang làm tất cả những gì có thể để mảng phần cứng kinh doanh có lãi. Việc Priv đạt được các mục tiêu kinh doanh là hết sức quan trọng”, Giám đốc điều hành Marty Beard tuyên bố. Ông này cũng úp mở thêm rằng lượng đặt hàng Priv tốt hơn “rất nhiều” so với Passport, Classic hay Leap.
Bản thân TGĐ John Chen cũng tỏ ra tự tin, bất chấp mọi sự hoài nghi và công kích từ tứ phía. “Mục tiêu này có thể đạt được. Nếu không thì chúng tôi đã không tiến hành”, ông tuyên bố.
Dù vậy, một chuyên gia cho rằng, đây sẽ là thử nghiệm cuối cùng của Blackberry. “Tất cả đều đang bám víu vào sợi chỉ mành cuối cùng”. Sợi chỉ này có lẽ hơi quá mỏng manh, còn mức giá mà BlackBerry lựa chọn lại hơi nặng. 900 USD là một canh bạc thực sự, nhưng nếu bán được với số lượng lớn, BlackBerry sẽ bỏ túi khoản lợi nhuận đáng kể để tái khởi động công việc kinh doanh của mình.
Trang Re/code lại có góc nhìn khác về Priv. Theo họ, không cần phải bàn cãi gì về tính xác đáng của BlackBerry Priv nữa, BlackBerry tung ra một smartphone Android là quyết định hoàn toàn đúng đắn. “Câu hỏi thực sự là nó có quá muộn hay không mà thôi?”, trang này đặt vấn đề.
Mảng di động của BlackBerry đã tụt dốc thẳng đứng từ 3 năm trở lại đây, khi ngày càng ít doanh nghiệp và người dùng lựa chọn các smartphone gắn logo hình quả dâu. Hệ điều hành BlackBerry 10 mà hãng dồn mọi kỳ vọng trong năm 2013 là một bom xịt toàn tập, bị người dùng ghẻ lạnh, giới chuyên môn chê bai. Hệ quả là từ chỗ thị phần gần 5% vào năm 2012, Blackberry chỉ còn kiểm soát chưa đầy 1% thị trường smartphone toàn cầu, theo IDC.
Như trên đã nói, TGĐ Chen đã bất chấp tất cả với canh bạc Priv. Nhưng ngoài ông ra, còn ai nữa sẽ đặt cược? BlackBerry bắt đầu nhận đặt hàng Priv từ tháng trước, và dù Beard có nói rằng đơn hàng nhiều hơn hẳn so với các sản phẩm gần đây, nhưng con số cụ thể lại không được tiết lộ. Thông tin có vẻ hơi mơ hồ, phải không?
PHƯƠNG LÂM (theo e-CHÍP Mobile)