Như thể cơn bĩ cực của HTC vẫn chưa chạm đến đáy, mới đây, sàn giao dịch chứng khoán Đài Loan đã gỡ tên hãng này ra khỏi nhóm các cổ phiếu blue-chip (cổ phiếu lớn dẫn dắt thị trường). Đây có thể coi là một sự tuột dốc thê thảm trong cách nhìn của thị trường về HTC, thương hiệu từng có thời là số 1 tại Đài Loan và cũng là hãng tung ra những chiếc smartphone Android đầu tiên trên thế giới.
Vụ HTC bị loại ra khỏi chỉ số FTSE TWSE Taiwan 50 Index xảy ra vào hôm 11/10 vừa qua, sau khi vốn hóa thị trường của hãng điện thoại này tụt xuống dưới ngưỡng “tiêu chuẩn” của một cổ phiếu blue-chip. Cùng với nhau, 50 doanh nghiệp lớn nhất Đài Loan chiếm giữ tới 70% giá trị của toàn thị trường chứng khoán này.
Hiển nhiên, đây là một tin quá buồn cho HTC, khi mà ở thời kỳ đỉnh cao, cứ 10 chiếc điện thoại bán ra trên toàn thế giới lại có 1 chiếc do hãng này sản xuất. HTC từng là cánh chim đầu đàn, đại diện cho tham vọng vươn ra toàn cầu của các hãng công nghệ Đài Loan, cùng với Acer, Asus và nhiều hãng khác. Thế nhưng chỉ trong vài năm trở lại đây, HTC bắt đầu rơi vào vòng xoáy của sự tụt dốc không phanh. Hãng phải trả giá cho những sai lầm và tử huyệt trong chuỗi cung ứng và marketing của mình, cũng như không thể cạnh tranh nổi với Apple, Samsung hay các tân binh đến từ Trung Quốc như Xiaomi.
Tháng trước, HTC đã thông báo phải cắt giảm 15% nguồn nhân lực của mình, sau khi thua lỗ 274 triệu USD trong quý II/2015. “Họ xảy chân quá nhiều, bước sai quá nhiều nước cờ. Xu hướng bão hòa của thị trường smartphone càng khiến cho tình hình trở nên tệ hơn”, nhà phân tích John Brebeck của quỹ đầu tư Peace Field nhận xét.
Ở tuổi thứ 18, HTC đang phải vật lộn trải qua những ngày tháng cay đắng. Xuất phát điểm là hãng chuyên gia công, lắp ráp điện thoại cho các thương hiệu nổi tiếng hơn, HTC tung ra con dế HTC Magic mang thương hiệu của riêng mình vào năm 2008. Magic chạy hệ điều hành Android – giữa thời điểm mà các hãng khác vẫn còn cặm cụi phát triển feature phone. Doanh thu của HTC, nhờ vậy, một phát lên giời: tăng trưởng tới 94% trong năm 2010.
Đến đầu năm 2011, nhờ vào chất lượng công nghệ và thiết kế mỏng, nhẹ, các con dế của HTC đã thành công rực rỡ về mặt thương mại, giúp hãng này kiểm soát tới 10.7% thị trường toàn cầu. Đây cũng chính là thời kỳ đỉnh cao, hoàng kim nhất của hãng điện thoại Đài Loan. Hãng nghiên cứu Interbrand đánh giá HTC là thương hiệu có giá trị số 98 trên thế giới.
Nhưng khi các doanh nghiệp sản xuất smartphone mọc lên như nấm sau mưa, ôm ấp hy vọng kiếm tiền từ mảnh đất màu mỡ này, HTC lại chững lại, chủ quan vào vị thế của mình và đưa ra chiến lược phát triển sản phẩm sai lầm. Hãng đã phải giương mắt chứng kiến Samsung, Apple càn quét nước Mỹ thông qua các thỏa thuận hợp tác cùng 4 nhà mạng lớn, trong khi những thương hiệu Trung Quốc như Lenovo, Xiaomi bành trướng ở Trung Quốc, một trong những thị trường quan trọng thuở đầu của HTC. Hiện tại, thị phần trong tay HTC giỏi lắm cũng chỉ còn được 3-4% mà thôi, không bằng một nửa so với cách đây 4 năm.
Vấn đề là HTC dường như vẫn không dám nhìn thẳng vào sự thật. Hãng vẫn đổ lỗi cho những thua lỗ này là do thị trường smartphone Android cao cấp đã bão hòa và tìm mọi cách thay đổi danh mục sản phẩm của mình, tăng sức cạnh tranh. HTC vẫn kiên quyết chỉ tập trung vào phân khúc cao cấp, nhưng những mẫu smartphone mới của hãng như One M8, M9 chẳng có gì đặc biệt, khác lạ đến mức người dùng phải bỏ qua iPhone hay Samsung Galaxy S6, Galaxy Note 5 mà mua cả. Rồi thì hãng lại mải miết đi tìm cơ hội ở những thị trường mới chưa có khả năng sinh lời như thực tại ảo, headset…
Mặc dù vậy, ngoài mặt, HTC vẫn tỏ ra rất tự tin. “Chúng tôi tin rằng, với sự đa dạng trong danh mục sản phẩm của mình, cũng như nỗ lực đầu tư không ngừng nghỉ cho sáng tạo, thị phần của chúng tôi sẽ tăng trở lại”.
Nhưng không nhiều người tán đồng với tuyên ngôn đó. Giới phân tích chỉ trích HTC đã chi quá ít tiền cho khâu marketing, quảng cáo sản phẩm, đánh giá quá thấp tầm ảnh hưởng của nhận diện thương hiệu (trong trường hợp của Apple) hay hiệu quả của những chiến dịch tiếp thị rầm rộ, quyết liệt mà Samsung đã tiến hành. Nên biết rằng, tầm quan trọng của bán hàng cũng chẳng kém gì thiết kế smartphone, nhưng HTC thì cứ nhất bên trọng, nhất bên khinh.
Hơn nữa, HTC cũng bị cho là hành động quá chậm trong việc ràng buộc các nhà cung ứng linh kiện. Chẳng hạn như với smartphone One đời đầu ra mắt năm 2013, HTC đã sử dụng môt loại chip mà chỉ một tháng sau, nhà cung ứng đó đã tung ra thế hệ chip mới nhanh hơn, ưu việt hơn.
Nhà phân tích Jade Chang tin rằng, việc HTC không còn nằm trong Top 50 cổ phiếu blue-chip tại Đài Loan là kết cục tất yếu, phản ánh những gì mà hãng đã đánh mất trong suốt thời gian suy thoái vừa qua. Giá cổ phiếu HTC đã liên tục mất giá tới 60% từ đầu năm đến nay, sau khi giảm dần từ năm 2011. Giờ đây, HTC chỉ còn được giao dịch trong danh sách Mid-cap 100, tức 100 doanh nghiệp với vốn hóa thị trường ở quy mô trung bình của thị trường Đài Loan mà thôi.
Ngay cả kết quả kinh doanh cũng chống lại họ. Mức thua lỗ Q3/2015 của hãng lên tới 4,94 tỷ Đài tệ, tương đương 150 triệu USD, thấp hơn một chút so với khoản lỗ 165 triệu USD của quý II nhưng cũng còn may là ngang bằng với mức dự đoán của giới phân tích.
Trên thị trường, tất cả các đời smartphone đầu bảng của HTC đều ế ẩm. One M9 có giá bán gần như bị chặt đôi chỉ sau vài tháng lên kệ, nhưng sức cầu cũng không vì thế mà tăng lên. Họa vô đơn chí, Hà Lan mới đây còn ra lệnh thu hồi phiên bản One M9+ do nghi ngờ mắc lỗi 4G, không thể truy cập được mạng.
Trong thông cáo phát đi, HTC thừa nhận rằng hãng đã không thiết kế One M9+ hỗ trợ băng tần 20 LTE (800 MHz) mà hai nhà mạng Hà Lan đang sử dụng. M9+ là phiên bản lớn hơn một chút so với M9 (5,2 inch thay vì 5 inch) và sở hữu màn hình QHD nhưng lại thay chip Snapdragon 810 của Qualcomm bằng MediaTek. HTC khẳng định doanh số của M9+ tại Hà Lan chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong doanh số toàn cầu nên tai nạn này sẽ không ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình tài chính của hãng. Nhưng khi bức tranh đã xám xịt thì dù chỉ một vết đen nhỏ cũng đủ để niềm tin của các nhà đầu tư lung lay dữ dội.
“Trong mắt tôi, HTC thật lười nhác. Hãng không dám liều lĩnh để thử một cái gì đó mới mẻ. HTC One M7 có thể gây ấn tượng mạnh đấy, nhưng đến M8, rồi M9 thì người ta chán ngấy rồi. Còn khuya HTC mới lặp lại được công thức mà Samsung đã áp dụng cho Galaxy S3/S4”, nữ chuyên gia Jade Chang nhận xét.
Nên nhớ rằng, cuộc đua ở phân khúc đầu bảng là cuộc chiến sinh tử. Tất cả đều vùng vẫy để cố tìm ra nét khác biệt, bản sắc riêng của mình nhằm chinh phục những khách hàng nhiều tiền – mà sự khó tính luôn tỷ lệ thuận với ngân sách của họ. Sony và Samsung thử sức với smartphone chống nước, số khác có cảm biến vân tay hay nhịp tim. Nhưng HTC thì có gì? Vẫn là khung máy kim loại nguyên khối và camera bập bõm đó.
Tháng này, HTC sẽ trình diễn smartphone mới nhất của mình, mà nữ Tổng giám đốc Cher Wang đã không ngần ngại mô tả là “sản phẩm người hùng” của hãng. Nhưng các tin đồn thì khá trái ngược nhau, một số nói rằng đó là một con dế siêu mỏng, cao cấp, trong khi số khác lại khẳng định đó chỉ là smartphone tầm trung với cấu hình vừa phải. Câu trả lời sẽ chỉ có vào ngày 21 tới đây, nhưng một số hình ảnh rò rỉ cho thấy A9- tên con dế này – giống hệt iPhone mới tới từng chân tơ kẽ tóc. Nghe có vẻ không hứa hẹn lắm cho một sự hồi trào, phải vậy không?
Nhưng muốn làm gì thì làm, HTC cần phải tăng tốc lên, máu lửa lên, sống chết lên. Những tin đồn về việc hãng này có thể bị thâu tóm đã xuất hiện, cho thấy tình cảnh báo động đỏ của hãng. Những đợt sa thải nhân sự quy mô lớn, cộng với vô số lần công bố sản phẩm mới thất bại – thực sự chưa ai nhìn ra được lối thoát cho HTC lúc này. Liệu HTC có dám chấp nhận mạo hiểm để tung ra một thiết kế đột phá như HTC ONe đời đầu hay không? Liệu hãng có còn chút xíu cơ may nào trong việc cạnh tranh với Apple hay Samsung hay không? Chỉ có thời gian mới có thể trả lời mà thôi.
Hiển nhiên, HTC đang gặp vô vàn khó khăn sau khi nhà thiết kế chính của họ là Jonah Becker, người đã làm việc 17 năm cho hãng và là bộ não đứng sau hai tuyệt phẩm M7 và M8 ra đi. Thua lỗ ròng rã cũng khiến cho HTC khó xoay được ngân sách khủng cho những chiến dịch quảng bá sản phẩm, nhưng ít nhất thì hãng cũng đừng phung phí nó vào những sai lầm kiểu như mời tài tử Robert Downey (Người sắt) làm Đại sứ thương hiệu cho mình. Và cuối cùng, giao diện người dùng Sense UI cần phải có sự lột xác, trở nên thân thiện hơn với người dùng thay vì dở sống dở chín như hiện nay.
HTC là hãng có năng lực, không phải nghi ngờ gì về điều đó. Nhưng điều gì đã khiến hãng phớt lơ nhu cầu của người dùng trong 3 năm qua, khăng khăng làm theo ý mình thì vẫn là một bí ẩn. Liệu HTC có biết rút ra bài học từ sai lầm hay không? Họ có thể trình làng được một thiết bị nào mới tinh tình tình hay không? Nếu câu trả lời là Không, thì ngày tàn của HTC chính thức đã tới.
PHƯƠNG LÂM